Otizm spektrum bozuklukları (OSB), bireylerin sosyal etkileşim, iletişim becerileri ve davranışlarındaki çeşitli zorlukları kapsamaktadır. Bu nörogelişimsel bozukluk, her üç erkek çocuktan birinde görülürken, kız çocuklarında bu oran çok daha düşüktür. Bu durum, erken çocukluk döneminde tanı alan çocukların büyük kısmının erkek olmasına yol açmaktadır. Peki, otizmin erkek çocuklarında daha yaygın olmasının bilimsel nedenleri nelerdir? İşte bu haberimizde, güncel araştırmalar ışığında otizm ve cinsiyet arasındaki bağlantı üzerinde duracağız.
Pek çok araştırma, otizm spektrum bozukluklarının erkeklerde kadınlara oranla 4 kat daha fazla görüldüğünü göstermektedir. Bunun altında yatan sebepler arasında genetik, hormonal ve çevresel faktörler sayılabilir. Genetik yatkınlık, otizmin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Araştırmalar, belirli genlerin erkeklerde otizm riskinin artmasına neden olduğunu göstermektedir. Özellikle, X kromozomunda bulunan bazı gen mutasyonları, erkeklerin daha fazla risk taşımasına yol açan etmenler arasında yer alıyor.
Hormonal faktörler de otizmin cinsiyete göre farklılık göstermesinde önemli bir rol oynamaktadır. Erken dönemde yüksek seviyelerde bulunan testosteron hormonunun, erkeklerin beyninde bazı yapısal ve fonksiyonel farklılıklara neden olabileceği araştırmalarla ortaya konmuştur. Testosteron düzeylerinin yüksek olması, sosyal etkileşim ve iletişim becerilerini olumsuz etkileyebilir. Bu durum, erkek çocukların otistik belirtiler göstermesini artıran bir etken olarak dikkat çekmektedir.
Çevresel faktörler de otizmin cinsiyet dağılımında önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle gebelik döneminde maruz kalınan bazı toksik maddelerin veya enfeksiyonların, çocukların beyin gelişimini olumsuz etkileyerek otizm riskini artırabileceği düşünülmektedir. Araştırmalar, gebelik dönemi boyunca maruz kalınan bazı kimyasalların erkek fetüsler üzerinde daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Toplumda otizm hakkında oluşan algılar da önemli bir etken. Erkek çocukların daha "aktif" ve daha "agresif" olarak tanımlanması, ebeveynlerin otistik davranışları fark etmelerini zorlaştırabilir. Kız çocuklar ise genelde daha içe dönük, sakin ve sosyal özellikler sergiledikleri için otizm belirtilerinin gözden kaçması daha muhtemeldir. Bu durum, kız çocuklarının teşhis süreçlerinin gecikmesine ve dolayısıyla daha az tanı almasına yol açmaktadır.
Erkek çocuklarının otizmle daha sık karşılaşması, aslında bu durumun sosyal ve sağlık hizmetleri açısından daha fazla tanınması gerektiğini de göstermektedir. Aileler ve sağlık uzmanları, erkeklerin sosyal etkileşimlerindeki zorlukları ve iletişim sorunlarını daha kolay gözlemlemesine rağmen, kızların otizm belirtileri daha az belirgin olabileceği için bu durum göz ardı edilebilmektedir. Dolayısıyla, otizmin tüm cinsiyetlerde eşit derecede dikkate alınması büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, otizm spektrum bozukluklarının erkek çocuklarında daha yaygın görülmesinin altında yatan sebepler karmaşık bir etkileşim ağına dayanmaktadır. Genetik, hormonal ve çevresel faktörlerin yanı sıra toplumsal algılar da bu durumu etkileyen önemli bileşenlerdir. Toplum olarak otizm konusunda farkındalığımızı artırmak ve tüm çocukların eşit şekilde desteklenmesini sağlamak, gelecekte daha sağlıklı bir nesil yetiştirmemize yardımcı olacaktır.
